Digitale literatuur
(Ge)digital(iseerd)e
literatuur op het terrein van de geschiedenis van
tuin- en landschapsarchitectuur.
Nergens heb ik meer
rust gevonden dan in bossen en in boeken - Thomas à Kempis
Veel artikelen en boeken refereren aan oud material dat je zelf
ook wel eens in wil zien. Navolgend is een collectie van websites en
links naar gedigitaliseerde oude, maar ook recente, tuinhistorische
werken en artikelen. Het is niet hetzelfde als een oud werk
doorbladeren, maar geeft wel, ook vanaf thuis, de mogelijkheid om zo'n
verwijzing niet enkel aan te nemen, maar ook zelf te aanschouwen.
De werken zijn online door te bladeren en/of te downloaden.
Het is bewust geen (complete) lijst met enkel titels. Als 'ingang' heb
ik de sites
genomen waar de werken te vinden zijn. Dit omdat bij verschillende
sites het aantal titels zich uitbreidt, maar met name ook omdat u
vooral zelf moet
zoeken naar gelang uw interesse.
Heel graag
breid ik de lijst uit ; voor tips e-mail
In jan. 2008 getipt over bestaan van Digitalisierte historische Gartenliteratur
; met eenzelfde idee als mijn page.
Wageningen
UR, m.n. Special Collections
met o.a
Hemelsche
Berg (Oosterbeek)
Ontwerp
H. Copijn (1872-76)
|
tekst Introduction
on the development of Dutch garden architecture ; gebaseerd
op hoofdstuk 1 uit Gids voor de Nederlandse Tuin- en
Landschapsarchitectuur (deel 3)
webpage Texts on Dutch garden and landscape
architecture online
met
o.a. de rapporten
Nederlandse
Tuinarchitectuur tussen 1850 en
1940, Bonica Zijlstra ; met H. Copijn, L.A. Springer,
H.A.C.
Poortman, D.F. Tersteeg & J. Bergmans
Nederlandse
Tuinarchitectuur tussen 1850 en
1940 II, Bonica Zijlstra ; met C.E.A. Petzold, D. Wattez,
P.H. Wattez & S. Voorhoeve
Jongere
Tuinkunst 1900-1940, Eric
Blok ; met K.P.C. de Bazel, K.C. van Nes, G. Bleeker, C.A. Cool
& J.P. Fokker
webpage Historic Fruit online
met o.a.
Pomologia,
Johann Hermann Knoop (1758)
Fructologia,
Johann Hermann Knoop (1763)
Database
TUiN (over TUiN) : historische en
bestaande
tuin- en landschapsarchitectuur in Nederland (1570 t/m de 20ste eeuw)
Meer en meer complete teksten zijn via WUR
Catalogus te vinden, bv
Lusthoven
in Gorinchem (1990), A.J. Busch en C.S.
Oldenburger-Ebbers
|
Een aantal werken uit WUR Special Collections is gescand en staat op www.BioLib.de
Dit zijn o.a.
URSICULA (Universiteit Leiden,
Faculteit der Letteren)
met o.a.
Zegenpralend
Kennemerland
A.
& H. de Leth & M. Brouerius van Nidek (1729)
De
verstandige
hovenier
P.
van Aengelen (1662)
|
Zegenpralend
Kennemerland, Andries and Hendrik de Leth en Matthaeus
Brouerius van Nidek (1729)
Arkadia aan
de
Amstel, Abraham Rademaker (1730)
Rhynlands
fraaiste
gezichten, Abraham Rademaker (1732)
Gezichten
van
Alkmaar, Delft en Dordrecht, Abraham Rademaker
(1736)
Spiegel van
Amsterdams zomervreugd, Abraham Rademaker (1727)
Hollands
Tempe, Abraham
Rademaker (1728)
De
verstandige
hovenier, Pieter van Aengelen (1662)
Nederlantze
Hesperides, J. Commelyn (1676)
Binckhorst, Philibert
van Borssele (1613)
Moufeschans, Petrus
Hondius (1621)
Hofwyck, Constantijn
Huygens (1653)
Ockenburgh, Jacob
Westerbaen (1654)
Iconologia, Cesare
Ripa (1593)
Het
schilder-boek, Karel
van Mander (1604)
|
Digitale
bijzondere collecties (Universiteit Utrecht, Vakgebied
Kunstgeschiedenis)
uit Hypnerotomachia
Poliphili |
onder
Collecties
bv Voorbeelden der
lusthof-cieraaden..., Simon Schynvoet
Byzondere
aenmerkingen..., Pieter de la Court van der Voort
en onder Geschiedenis van Utrecht
bladen van de
plaatselijke en
regionale historische verenigingen, denk aan Niftarlake, Oud-Utrecht, Seijst e.a.
en onder Diversen
bv
Hypnerotomachia Poliphili
|
Geheugen
van Nederland (Koninklijke Bibliotheek)
met o.a.
Google
Books
met o.a.
Beschouwende
en werkdadige hovenier-konst of
inleiding tot de waare oeffening der planten..., J.H. Knoop (1753)
|
Le
jardinier hollandois / Der Niederländische Gärtner,
Jan van der Groen (1670)
A
Description of the King's Royal Palace and Gardens at Loo,
Walter Harris (1699)
Zydebalen,
Arnold Hoogvliet (1740)
Byzondere Aenmerkingen over het aenleggen
van pragtige en gemeene Landhuizen, Lusthoven, Plantagien en
aenklevende Cieraeden..., Pieter de la Court van der Voort
(1737) (en de Frans-talige versie Les agremens de la campagne, ou Remarques
particulières sur la construction ... (1750))
Beschouwende en werkdadige hovenier-konst of
inleiding tot de waare oeffening der planten..., Johann
Hermann Knoop (1753)
Het
verheerlykt Watergraafs-of Diemer-Meer, Matthaeus
Brouërius Nidek, Daniel Stopendael (1768)
Beschryving
van plantagie-gewassen, die men in hoven aankweekt,
Johann Hermann Knoop (1790)
Beschryving van vruchtboomen en vruchten die
men in hoven plant en onderhoudt, Johann Hermann Knoop (1790)
Magazijn
van tuin-sieraaden, Gijsbert van Laar
(1802-1809), enkel de tekst
Journal of a Horticultural Tour Through Some
Parts of Flanders, Holland, and the North of France, in the Autumn of
1817, Patrick Neill (1823)
Maandelijksche
tuin-oeffeningen, in moes-, vrucht- en bloemhof,
Philip Miller (1851)
Merkwaardige kasteelen in Nederland,
Jacob van Lennep, Willem J. Hofdijk (1854)
Geschiedenis
van den tuinbouw in Nederland, Theodorus
Frederik Uilkens (1855)
Gouden
sleutel voor den tuinman (1856)
Tuinen
in de middeleeuwen, René Ernst Victor Stuip, C.
Vellekoop (1992)
The
Dutch garden in the seventeenth century, John
Dixon Hunt (1990)
Nature
and art: Dutch garden and landscape architecture,
Erik de Jong (2000)
Het
boerenerf in Groningen, 1800-2000, Tineke
Scholtens (2004)
Beelden
van de buitenplaats, Y. Kuiper (2005)
|
The
Internet Archive
met o.a.
Biodiversity Heritage Library
met o.a.
TU Delft Library
Arcadia
en Metropolis,
W.
Reh (1996) |
Digital works
met o.a.
Architectura,
Vredeman de Vries (1581)
Werkdadige
meetkonst, Johannes Hermann Knoop (1744)
TU Delft Publications
met o.a.
Het
Gewichtloze Gewogen, Lucia. H. Albers (1987)
De
stap over de horizon: een ontleding van het formele ontwerp in de
landschapsarchitectuur, C.M. Steenbergen (1990)
Arcadia
en Metropolis, het landschapsexperiment van de Verlichting: Anatomie
van het picturale ontwerp in de landschapsarchitectuur, W.
Reh (1996) |
Plantaardigheden
met o.a.
Cruijdeboeck
R.
Dodoens (1554)
|
Oude kruidenboeken online:
inhoudsopgave, tijdlijn en auteurs
met o.a.
Hortulus, Walahfrid
Strabo (842)
Capitulare
de villis (8e tot 10e eeuw)
Physica,
Hildegard von Bingen (12e eeuw)
en gerelateerd is Leesmaar.nl met bv
Cruijdeboeck, Rembert
Dodoens (Rembertus Dodonaeus) (1554)
Cruydt-Boeck, Rembert
Dodoens (Rembertus Dodonaeus) (1644) |
Tuinhistorisch Genootschap Cascade
Heel veel artikelen zijn al als PDF documenten beschikbaar en meer en meer volgen.
Bibliothèque René Pechère
met o.a.
Magazijn Van Tuin-Sieraaden,
Gijsbert van Laar (1802-1809)
Diversen
Magazijn
Van Tuin-Sieraden
G. van Laar (1819 of later) |
Magazijn
Van Tuin-Sieraden, Gijsbert van Laar (1819 of
later) (klik Vorschau) ; Klassik Stiftung Weimar
Conspectus novi praetori Loo ex accurata
delineatione J. Romani, ... in lucem editi a Petro Schenk,
Petrus Schenk (168?) ; in New York Public Library (NYPL) Digital Gallery
Afbeeldinge der voornaemste Gezichten van
DUINREL, Petrus Schenk, 1686 ; op Print Collector met serie
afbeeldingen van Duinrel
Den
verstandigen hovenier, Petrus Nylandt (1687)
De integrale beplantingsmethode,
Frits Ruyten
Van tuinpaviljoen naar koepelkamer.
Geschiedenis en ontwikkeling van de Utrechtse Maliebaan,
Patricia Debie (2011)
Cultuurhistorie Zuid Veluwse Beken
Op
afbraak: de sloop van buitenplaatsen in de periode 1880-1830,
Roel G. Mulder (2006)
De
binnen- en buitenlandsche maten, gewichten en munten van vroeger en
tegenwoordig..., W.C.H. Staring (1902)
Repertorium
van Nederlandse kaartmakers. 1500 - 1900,
Marijke Donkersloot-de Vrij (2003)
Bibliografie
Architectuur, Stedebouw en Ruimtelijke ordening, Tuin- en
Landschapsarchitectuur, Monumentenzorg en Bouwhistorie 2000-2005,
Niek Smit (2006)
Papier en landschap, Archivering tuin- en
landschapsarchitectuur in Nederland, Imke van Hellemondt
(2002)
CDs
Magazijn van
Tuin-Sieraaden,
Gijsbert van Laar (1802) ; Boek op CD
Oude
Hollandsche
Tuinen, Anna G. Bienfait (1943) ; webpage
Weekblad
Buiten
(1907-1936) ; webpage |
Historische Kranten - dochter van
startpagina.nl
DBNL - Digitale Bibliotheek voor
de Nederlandse Letteren
NARCIS - National Academic
Research and Collaborations Information System (DARE - Digital Academic
Repositories)
The
Internet Archive
met o.a.
Italian
villas and their gardens
E.
Wharton (1904) |
Subject Landscape Gardening
resulteert in o.a.
Essays
on the picturesque, as compared with the sublime and the beautiful;
and, on the use of studying pictures, for the purpose of improving real
landscape, Sir Uvedale Price (1810) (2 delen)
Lehrbuch der
gartenkunst, Hermann Jäger (1877)
L'art des
jardins, Alfred Auguste Ernouf & Adolphe Alphand
(1886)
English
houses & gardens in the 17th and 18th centuries; a series of
bird's
eye views reproduced from contemporary engravings by Kip, Badeslade,
Harris and others, Mervyn E. Macartney (1908)
Italian
villas and their gardens, Edith Wharton (1904)
The art
& craft of garden making, Thomas Hayton Mawson
([1912])
The
English flower garden and home grounds..., William
Robinson (1921)
Subject Gardens
resulteert in o.a.
Livre de
differants desseings de parterres, Daniel Rabel (1630)
Gardens, old
& new, the country house & its garden environment
(19..) (3 delen)
Gardens for
small country houses, Gertrude Jekyll (1914)
Subject Gardening
|
Bücher zur Architektur und
Gartenkunst – digital (Universitätsbibliothek
Heidelberg)
met o.a.
uit Die
Gärtnerey
sowohl in ihrer Theorie oder Betrachtung als Praxi oder Übung
A.J.
Dézellier D'Argenville (1731) |
Livre
D'Architectvre de
Iaques Androuet, du Cerceau, Jacques Androuet DuCerceau
(1615)
Les plus
excellents
bastiments de France (Band 1, Band 2), Jacques Androuet
DuCerceau (1868,1870)
Hortus
Palatinus,
Salomon de Caus (1620)
De la
distribution des maisons de plaisance et de la décoration des édifices
en général (Band 1 & 2), Jacques Francois Blondel
(1737)
La
Théorie Et
La Pratique Du Jardinage, Antoine Joseph
Dézellier D'Argenville (1709)
Die
Gärtnerey
sowohl in ihrer Theorie oder Betrachtung als Praxi oder Übung
(übers. von Franz Anton Danreiter), Antoine Joseph
Dézellier D'Argenville (1731)
Theorie der
Gartenkunst
(Band 1, 2, 3, 4 en 5), Christian Cay Lorenz Hirschfeld (1779)
Neue Garten-
und Landschafts-Gebäude, Wilhelm Gottlieb Becker
(1798-1799)
Andeutungen
über Landschaftsgärtnerei, verbunden mit der
Beschreibung ihrer praktischen Anwendung in Muskau (Text),
Hermann von Pückler-Muskau (1834)
Andeutungen
über Landschaftsgärtnerei, verbunden mit der
Beschreibung ihrer praktischen Anwendung in Muskau
(Atlas), Hermann von Pückler-Muskau (1834)
Das
Ornamentwerk des Daniel Marot, Peter Jessen (1892) |
Digital Library for the Decorative Arts and
Material Culture (University of Wisconsin)
met o.a.
The
Rosary at Ashridge
H.
Repton |
Desseins des edifices, meubles,
habits, machines, et ustenciles des Chinois..., Sir
William Chambers (1757) (vertaling van Designs of Chinese Buildings)
Detail des
nouveaux
jardins a la mode, George Louis Le Rouge (1777)
Sketches and
Hints
on
Landscape Gardening, Humphry Repton (1794)
Sketches for
country
houses, villas,
and rural dwellings...; John Plaw (1800)
Plans des
plus
beaux
jardins pittoresques de France, d'Angleterre et d'Allemagne...,
Jean Charles Krafft (1809)
Recueil
d'architecture
civile..., Jean Charles Krafft (1812)
Plans,
elevations
and
sections, of hot-houses, green-houses, an aquarium, conservatories...,
George Tods (1823)
Hints on
ornamental
gardening :
consisting of a series of designs for garden buildings, useful and
decorative gates, fences, railroads..., John Buonarotti
Papworth (1823) |
Gardenvisit.com
Eighteenth Century Collections Online (ECCO)
Gebruik Request a Free Trial om gebruikersnaam en
wachtwoord te krijgen.
met o.a.
New principles of gardening,
Batty Langley (1728)
Sketches
and hints on landscape gardening. Collected from designs and
observations now in the possession of the different noblemen and
gentlemen, Humphry Repton (1794)
A dissertation on
oriental gardening, Sir William Chambers (1773)
A letter to H.
Repton, Esq. On
the application of the practice as well as the principles of
landscape-painting to landscape-gardening, Sir Uvedale
Price (1795)
H. Repton having
for many years
(merely as an amusement) studied the picturesque effect resulting from
the art of laying out ground, has lately..., Humphry
Repton (1789)
Early
English Books Online (EEBO)
Gallica (Bibliothèque Nationale de
France)
met o.a. (te downloaden via floppy icon)
uit Le
labyrinthe de Versailles, ou Description en prose du bosquets
C.
Perrault (1679)
|
L'agriculture, et maison
rustique, C. Estienne & J. Liebault (1581? 1ste
ed. 1554)
Le théâtre d'agriculture et mesnage des champs, O. de
Serres (1600 )
Le
thrésor des parterres de l'univers [Microforme] : contenant
les figures et pourtraits des plus beaux compartimens, cabanes, et
labyrinthes des jardinages..., D. Loris (1629)
Traité du
jardinage...., Jacques Boyceau (1638)
Le jardin de plaisir,
André Mollet (1651)
Le
labyrinthe de Versailles, ou Description en prose du bosquets,
Charles Perrault (1679)
La
théorie et la pratique du jardinage...,
Antoine-Joseph Dezallier d'Argenville (1709)
La
théorie et la pratique du jardinage...,
Antoine-Joseph Dezallier d'Argenville (1747)
L'art de
former les jardins modernes, ou L'art des jardins anglois,
Thomas Whately (1771)
A
dissertation on Oriental gardening, William Chambers (1772)
De la
composition des paysages, ou Des moyens d'embellir la nature autour des
habitations..., René-Louis de Girardin (1777)
Les jardins
ou L'art d'embellir les paysages, Jacques Delille (1782)
Oeuvres de
J. Delille, Jacques Delille (1844)
L'art de
composer et décorer les jardins, Pierre Boitard
(1846) |
Architectura (Université
François-Rabelais Tours)
uit
Le jardin de plaisir
André Mollet (1651) |
Le Thresor des parterres de
l'univers..., Daniel Loris (1629)
Le jardin de plaisir,
André Mollet (1651)
Theatre des
plans et iardinages, Claude Mollet (1652)
Hortorvm
viridariorvmque..., Vredeman de Vries (ca. 1636)
meerdere werken van Jacques Androuet du Cerceau |
Institut national d'histoire de l'art
(INHA)
zoeken onder Rechercher
uit
Jardins anglo-chinois
G.L.
Le Rouge (1776-1788) |
Le premier volume des plus
excellents bastiments de France, Jacques Androuet Du
Cerceau (1576)
Le second
volume des plus excellents bastiments de France, Jacques
Androuet Du Cerceau (1579)
Le Jardin de
plaisir..., André Mollet (1651)
Théâtre des
plans et jardinages..., Claude Mollet (1652)
La Théorie
et la pratique du jardinage..., Antoine-Joseph Dezallier
d'Argenville (1722)
Jardins
anglo-chinois, Georges-Louis Le Rouge; 20 van de 21(?)
cahiers (1776-1788) |
Google
Books
met o.a.
uit Grotesque
architecture
W.
Wrighte (1790) |
Grotesque architecture,
William Wrighte (1790; eerder in 1767)
Descriptions
pittoresques de jardins du goût le plus moderne, Christian
Ludwig Stieglitz (1802) (Franse versie van Gemälde von Gärten (1796))
Le nouveau
theatre d'agriculture et menage des champs..., Louis Liger
(1723)
Theorie der
Gartenkunst, Christian Cajus Lorenz Hirschfeld (1785)
Théorie de l'art des jardins, Christian Cajus Lorenz
Hirschfeld (1781)
Dell'arte dei giardini inglesi, Ercole Silva (1813)
Beiträge zur
bildenden Gartenkunst, Friedrich Ludwig Sckell (1825)
Andeutungen
über Landschaftsgärtnerei, verbunden mit der
Beschreibung ihrer praktischen Anwendung in Muskau (Text),
Hermann von Pückler-Muskau (1834)
Traité de la
composition et de l'ornement des jardins, Louis-Eustache
Audot, Pierre Boitard (1839)
Practical
Hints Upon Landscape Gardening, William Sawrey Gilpin
(1835)
The
Landscape Gardening and Landscape Architecture of the Late Humphrey
Repton, Humphry Repton, John Claudius Loudon (1840)
Garden
Architecture and Landscape Gardening, John Arthur Hughes
(1866)
The Formal
Garden in England,
Sir Reginald Theodore Blomfield (1901)
Die deutsche
Gartenkunst, Carl Hampel (1902)
Italian villas and their
gardens, Edith Wharton (1904)
verschillende
werken van John Claudius Loudon (en ook van Jane)
|
The Online Books Page
Dumbarton
Oaks Electronic Texts
o.a.
Perspectives on Garden Histories
John Evelyn's
"Elysium Britannicum" and European Gardening
Nature and
Ideology: Natural Garden Design in the Twentieth Century
Diversen
uit Ornamental
architecture in the Gothic, Chinese, and modern taste
C.
Over (1758)
uit Ideenmagazin
für Liebhaber von Gärten, englischen Anlagen und für Besitzer von
Landgütern,
J.G. Grohmann & F. G. Baumgärtner
(1796-1811) |
Hypnerotomachia
Poliphili
Ornamental architecture in the Gothic,
Chinese, and modern taste, Charles Over (1758) ; in New York
Public Library (NYPL) Digital Gallery
Ideenmagazin für Liebhaber von Gärten,
englischen Anlagen und für Besitzer von Landgütern,
Johann Gottfried Grohmann & Friedrich Gotthelf Baumgärtner
(1796-1811) ; in New York Public Library (NYPL) Digital Gallery
Witton Red Book,
Humphry (1801)
Recueil
des planches du dictionnaire encyclopédique de l'art aratoire et du
jardinage (1802)
"Thon, Steine, Scherben..."
Historische Wasser- und Wegebauweisen im Garten- und
Landschaftsbau und
ihre Relevanz fur die Gartendenkmalpflege, Dipl.-Ing. Barbara
Anna Grau
Der Poppelsdorfer Garten, Helga
Stoverock
Gartenkunst, Landwirtschaft und Dichtung bei
William Shenstone und
seine Ferme Ornée "The Leasowes" im Spiegel seines
literarischen
Zirkels Gardening, Agriculture and Poetry: William Shenstones Ferme
Ornée The Leasowes and his literary circle, Simone
Schulz
CDs
Garden History Reference Encyclopedia,
Tom Turner
Down the Garden Path: A Guide for
Researching the History of a Garden or Landscape, Edwinna von
Baeyer |
|
